Tìm kiếm: khởi nghĩa giành chính quyền

Huyện Gia Viễn-địa phương được lựa chọn để khởi nghĩa giành chính quyền đầu tiên của tỉnh Ninh Bình trong Cách mạng Tháng Tám 1945. Phát huy truyền thống cách mạng, những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Gia Viễn luôn đoàn kết, nỗ lực xây dựng quê hương ngày càng văn minh, giàu đẹp. Nhân dịp kỷ niệm 79 năm Cách mạng Tháng Tám, phóng viên Báo Ninh Bình đã phỏng vấn đồng chí Ngô Hùng Khánh, Phó Chủ tịch UBND huyện về những đổi thay trên quê hương Gia Viễn.

Những ngày thu tháng Tám, chúng tôi về huyện Gia Viễn, nơi diễn ra cuộc khởi nghĩa giành chính quyền đầu tiên của tỉnh năm 1945. Phát huy truyền thống quê hương cách mạng, đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Gia Viễn luôn đoàn kết, nỗ lực xây dựng quê hương ngày càng văn minh, giàu đẹp.

Cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân trong Cách mạng Tháng Tám 1945 ở Việt Nam là minh chứng sinh động về sự nhạy bén của Đảng Cộng sản Việt Nam trong nhận định tình hình, dự kiến thời cơ và chỉ đạo chớp thời cơ lịch sử để khởi nghĩa thành công.

Sau thành công của Cách mạng Tháng Tám, ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Bác Hồ đã đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Ngày 2/9 trở thành ngày Tết Độc lập của mỗi người dân đất Việt. 76 năm đã đi qua, những người được sống trong thời khắc lịch sử thiêng liêng ấy đều đã ở tuổi xưa nay hiếm, nhưng ký ức những ngày Tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân và ngày Quốc khánh mùa Thu năm 1945 thì vẫn còn vẹn nguyên.

Xã Quỳnh Lưu (Nho Quan), là căn cứ địa quan trọng của tỉnh trong thời kỳ đầu kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Nơi đây, ngày 11/8/1945, đã diễn ra trận đánh lịch sử chống phát xít Nhật, tạo tiền đề cho thắng lợi của cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền ở các địa phương trong toàn tỉnh, cùng nhân dân cả nước đánh thắng giặc Pháp, giành độc lập dân tộc. Những ngày đầu xuân Tân Sửu, chúng tôi đã có dịp trở lại chiến khu xưa, cảm nhận rõ hơn sự thay đổi của vùng quê cách mạng. Truyền thống hào hùng của quê hương đã là động lực tinh thần để mỗi người Quỳnh Lưu cùng nhau chung sức xây dựng cuộc sống mới trên quê hương chiến khu anh hùng.

Mùa thu năm 1945, hòa trong rừng cờ hoa, băng rôn, khẩu hiệu là khí thế cách mạng sục sôi diễn ra ở nhiều vùng quê trong tỉnh… Đó là những ký ức không bao giờ quên của những người đã sống, chứng kiến và tham gia khởi nghĩa giành chính quyền. 75 năm đã trôi qua, nhắc lại những ngày Thu lịch sử ấy, các cụ lão thành cách mạng chúng tôi gặp và trò chuyện lại bồi hồi xúc động. Trong ký ức của các cụ vẫn vẹn nguyên một khí thế hào hùng, một tình yêu nước tha thiết, một niềm tin trọn vẹn vào sự lãnh đạo của Đảng.

Cách đây 75 năm, vào mùa thu năm 1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã tiến hành Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước. Cách mạng Tháng Tám là cuộc cách mạng vĩ đại nhất của nhân dân ta trong thế kỷ XX.

Những ngày này cách đây 74 năm, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân cả nước đã đồng loạt vùng dậy, tiến hành tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Chỉ trong vòng 15 ngày cuối tháng 8/1945, cuộc tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn. Lần đầu tiên trong lịch sử, chính quyền cả nước thuộc về nhân dân. Ngày 2/9/1945, tại vườn hoa Ba Đình (Hà Nội), trước hàng chục vạn đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời trịnh trọng đọc bản tuyên ngôn độc lập, tuyên bố trước quốc dân và thế giới: Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời (nay là nước Cộng hòa XHCN Việt Nam).

Giữa những ngày thu Tháng Tám, chúng tôi may mắn được gặp cụ Đặng Thị Ngãi, một trong số không nhiều lão thành cách mạng hiện còn sống mạnh khỏe ở thôn Vân Thị, xã Gia Tân (Gia Viễn). Hơn cả những thước phim tư liệu hay những ghi chép khô khan của lịch sử, lời kể của cụ Ngãi đã mang đến cho chúng tôi những cảm xúc vẹn nguyên, chân thực về một trong những thời khắc lịch sử quan trọng của dân tộc, đó là cuộc khởi nghĩa giành chính quyền năm 1945 với không khí cách mạng sục sôi ở vùng quê Gia Tân. Khi đó, cụ Ngãi là một người hoạt động cách mạng tích cực ở địa phương và có mặt trong đoàn tham gia khởi nghĩa giành chính quyền ở huyện lỵ Gia Khánh và tỉnh lỵ Ninh Bình.

Quỳnh Lưu (Nho Quan) là căn cứ địa quan trọng của tỉnh trong thời kỳ đầu kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Cách đây hơn 70 năm, ngày 11/8/1945 đã diễn ra trận đánh lịch sử chống phát xít Nhật, tạo tiền đề cho thắng lợi của cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền ở các địa phương trong toàn tỉnh, cùng nhân dân cả nước đánh thắng giặc Pháp, giành độc lập dân tộc. Truyền thống hào hùng của quê hương là động lực tinh thần để mỗi người Quỳnh Lưu cùng nhau chung sức xây dựng cuộc sống mới trên quê hương chiến khu anh hùng.

Ở nhiều địa phương trong tỉnh, từ các vùng nông thôn, miền núi cho đến thành thị, những dấu ấn của "thuở xưa" vẫn hiện hữu ở những công trình mang tính chất tâm linh như: đền, chùa hay các di tích lịch sử, hoặc được nhắc đến trang trọng trong những cuốn lịch sử truyền thống. Phát huy tinh thần cách mạng và truyền thống của quê hương, nhất là dư âm từ cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền vào mùa thu tháng 8 năm 1945, nhiều địa phương đã từng bước có những đổi mới, từ cách nghĩ, cách làm, từ những chủ trương lãnh đạo, chỉ đạo sáng suốt, đúng đắn trong phát triển kinh tế- xã hội, góp phần đem lại những khởi sắc cho mỗi miền quê…

Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền Tháng Tám năm 1945 thắng lợi trong cả nước. Để bảo vệ thành quả của cách mạng, ngày 28-8-1945 Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa được thành lập, Chính phủ gồm 13 bộ do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu. Trong cơ cấu Chính phủ có Bộ Nội vụ. Quá trình hoạt động, Bộ Nội vụ có nhiều thay đổi về tên gọi, về chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức bộ máy ngày càng được hoàn thiện phù hợp với tình hình thực tế phát triển của đất nước. Bộ Nội vụ hiện nay là mô hình tổ chức của bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực.

Những ngày tháng Tám mùa thu cách đây vừa tròn 70 năm, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân cả nước đã nhất tề đứng lên, tiến hành cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Lần đầu tiên trong lịch sử chính quyền trong cả nước thuộc về nhân dân.

Không khó để chúng tôi tìm đến nhà ông Bùi Quang Hiển ở thôn Trung Trữ, xã Ninh Giang (Hoa Lư) bởi đây là lão thành cách mạng duy nhất hiện còn sống trên địa bàn xã. Những câu chuyện mà ông Hiển kể về cách mạng tháng Tám, về ngày khởi nghĩa giành chính quyền năm 1945 của người dân địa phương đôi lúc bị ngắt quãng bởi sự xúc động, bởi niềm tự hào lại trào dâng trong những ngày thu lịch sử…

67 năm về trước, chiều ngày 20-8-1945, trong rừng người, rừng cờ hoa, tại sân vận động thị xã Ninh Bình, đại diện Việt Minh tỉnh tuyên bố cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở tỉnh Ninh Bình đã thành công, chính quyền của tỉnh và thị xã đã về tay nhân dân.